[dropcap]T[/dropcap]o pytanie zadaje sobie wielu menedżerów, ponieważ istnieje zasadnicza różnica między pełnieniem funkcji kierownika a byciem prawdziwym liderem rozumianym jako osoba, która wyznacza standardy zachowań, inspiruje i umiejętnie motywuje do działania swój zespół.

Dobry lider to osoba, która swoją charyzmą i działaniami wpływa nie tylko na wytworzenie pożądanej atmosfery pracy w zespole czy firmie, ale przede wszystkim poprzez swoje działania wpływa na efektywność i wydajność pracy, dając jednocześnie każdemu pracownikowi poczucie spełnienia zawodowego. Jak z menedżera zmienić się w lidera stawiającego pracownikom coraz bardziej ambitne cele i pomagającego uaktywnić tkwiący w nich potencjał? O opinie i wskazówki poprosiliśmy grono fachowców. Oto ich wypowiedzi:

LIDER CZY KIEROWNIK?

Katarzyna Kucewicz

psycholog, psychoterapeuta z Ośrodka Psychoterapii i Coachingu INNER GARDEN

Lider pełni rolę mentora, który wspiera, ale i inspiruje innych do rozwoju, do zmian, do wdrażania nowych rozwiązań. W jego zachowaniu wobec pracowników nie ma miejsca na feudalną hierarchię ważności na zasadzie pan-podwładny, lider współpracuje, traktuje swoich ludzi po partnersku. Mimo przywództwa, daje pracownikom możliwość podejmowania decyzji, wyboru ścieżki pracy, wysoko punktuje samodzielność i niezależność pracownik.

Mariusz Dłużak

akredytowany coach Izby Coachingu, psycholog biznesu

Faktem jest, że we współczesnych organizacjach mamy na ogół do czynienia z nadmiarem kierowników przy jednoczesnym niedoborze liderów. Prawda jest jednak i taka, iż do sprawnego funkcjonowania firmy potrzebni są jedni i drudzy. Kierownicy mają skłonność do dryfowania w stronę biurokracji, usztywniania organizacji, grzęźnięcia w regulacjach formalnych i nadmiarze procedur. Liderzy mają skłonność do nadmiaru zmian, tworzenia nierealizowalnych wizji i podejmowania nieformalnych działań, co może stanowić zagrożenie dla firmy. Dlatego kierownicy przede wszystkim zarządzają, a liderzy przede wszystkim przewodzą i inspirują.

Marta Iwanowska-Polkowska

coach PCC ICF, trener, psycholog prowadząca MANUFAKTURĘ ROZWOJU

Podczas gdy kierownik bazuje na kontroli i stałym rozliczaniu swoich ludzi, działa „zgodnie z zasadą ograniczonego zaufania”, lider koncentruje się na budowaniu wzajemnego zaufania i kompetencji swoich ludzi. Lider jest bliższy zespołowi, aktywnie angażuje się w jego działania – powie „chodźmy, idziemy”, podczas gdy kierownik w tej samej sytuacji – „idźcie, to wasze zadanie”.

Lechosław Chalecki

prezes zarządu Szkoły Inspiracji, autor książki „Potęga Życia”, coach i trener specjalizujący się w kształtowaniu liderów

Tym, co jest bezwzględnie potrzebne w staniu się liderem, jest charyzma – lider jest osobą, która potrafi pociągnąć innych ludzi i ma bardzo wysoko rozwiniętą kompetencję komunikowania się z innymi. Istotna jest tu przede wszystkim uważność na to, co dzieje się z zespołem oraz wsparcie i pomoc w realizacji ich zadań. Ludzie muszą mieć poczucie, że lider daje im poczucie bezpieczeństwa i mogą na niego liczyć w trudnych sytuacjach.

CECHY PRAWDZIWEGO LIDERA

Katarzyna Kucewicz

Lider w firmie o profilu inżynierskim ma za zadanie inspirować przede wszystkim mężczyzn, dlatego powinien być szczególnie wyczulony na kłopot związany z męską rywalizacją. Oznacza to, że jego cechami powinny być, obok profesjonalizmu, umiejętności klarownego formułowania myśli, także umiejętność doceniania i skutecznego hamowania niezdrowej rywalizacji w zespole.

Marta Iwanowska-Polkowska

W dynamicznym środowisku pracy, w którym standardem jest ciągła zmiana, kompetencje stricte zarządcze i techniczne dziś nie wystarczą, by osiągnąć sukces. Dlatego współcześni liderzy powinni dbać przede wszystkim o rozwój swoich umiejętności interpersonalnych – uczyć się, jak być dobrym w zakresie przekonywania, słuchania, przekazywania konkretnych i spójnych komunikatów. Niezbędne są też umiejętności udzielania informacji zwrotnej – tej pozytywnej i tej negatywnej, czy umiejętności prowadzenia rozmów w duchu coachingowym.

Mariusz Dłużak

Jednym z podstawowych elementów procesu kształtowania pozycji lidera jest jego nieustanne doskonalenie się. Lider daje pracownikom przykład swoim zachowaniem, nie tylko jako pracownik, ale również jako człowiek. Koniecznością jest zatem udzielanie liderowi wsparcia w trakcie zdobywania kompetencji przywódczych, głównie w postaci coachingu – przez przełożonego lub zewnętrznego coacha.

Lechosław Chalecki

Lider w zarządzanym przez siebie zespole nie musi być wcale inżynierem o największej wiedzy i zdolnościach. Ludzie w jego zespole mogą być lepiej wykształceni technicznie i bardziej doświadczeni, natomiast podstawą dla niego jest komunikacja. Jeśli lider właściwie przekazuje, przydziela i rozlicza zadania inżynierom w swoim zespole, będą w stanie wspólnie osiągnąć lepsze efekty w krótszym czasie.

JAKICH BŁĘDÓW SIĘ WYSTRZEGAĆ?

Katarzyna Kucewicz

Bycia liderem można się nauczyć, ale ważna jest osobowościowa predyspozycja do bycia nim – brak kompleksów, wysoka samoocena, otwartość i empatia względem drugiego człowieka, a także pokora i szacunek do pracy ludzi na niższych stanowiskach. To także wewnętrzne przekonanie, że lider nie jest kimś lepszym czy ważniejszym, kimś kto ma totalną władzę, lecz tym, który przewodzi i stoi na froncie, pełniąc funkcję ochronną, motywującą i wspierającą.

Marta Iwanowska-Polkowska

Tym, co sprawia, że mamy do czynienia z deficytem liderów, jest fakt, że wiele osób odpowiedzialnych za zarządzanie jest za bardzo zorientowanych na władzę i budowanie pozycji, a za mało na współpracę i relację z zespołem. Nie słuchają swoich ludzi, a za to upierają się, że mają być słyszani, silnie kontrolują pracę podwładnych, boją się oddać kontrolę i zaufać swojej kadrze. Boją się rozmów i feedbacku, unikają zarówno pochwał i doceniania, jak i udzielania negatywnej informacji zwrotnej, korygowania zachowań.

Mariusz Dłużak

W jakości przywództwa jeden element nie podlega dyskusji: należy uczyć pracowników, jak sami mogą wypracowywać najlepsze dla nich rozwiązania, a nie implementować gotowe. Proces kształtowana się rozwiązań z zakresu zarządzania zależy od wielu czynników: kultury, mentalności, koniunktury lub dekoniunktury oraz innych specyficznych warunków dla danego kraju. Dlatego najefektywniejsze jest szycie programów rozwoju liderów w obszarze szkoleń, wdrożeń i doradztwa na miarę danej organizacji.

Lechosław Chalecki

Największym błędem lidera jest ocenianie innych swoją miarą. Osoba, pragnąca być liderem, może wyobrażać sobie, że w określonej sytuacji zachowałaby się w pewien sposób i może mieć przekonanie, że inni też powinni tak postąpić, ponieważ jest to jedyne słuszne wyjście. Nie. Każdy człowiek jest inny i lider musi mieć umiejętność dostrzegania różnic wynikających ze zbioru indywidualności, jakim jest zespół oraz wykorzystywania ich jako atut.