Kiedy rodziły się plany modernizacji wysłużonej Oczyszczalni Ścieków „Klimzowiec”, wiele osób uważało je za zbyt śmiałe. Rzeczywistość pokazała jednak, że chcieć to móc. „Klimzowiec” to obecnie jeden z najnowocześniejszych obiektów tego typu w Polsce. Jesteśmy dumni, że Mitsubishi Electric intensywnie uczestniczyło w tym sukcesie.
[dropcap]O[/dropcap]czyszczalnia Ścieków „Klimzowiec” położona jest w granicach administracyjnych Chorzowa i Katowic. W jej bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się duże osiedla mieszkaniowe, Drogowa Trasa Średnicowa (DTŚ), jak również wielkopowierzchniowe centra handlowe. To sprawia, jest to obiekt niezwykle istotny dla ochrony środowiska na tym obszarze. Oczyszczalnia ścieków jest miejscem koncentracji, na niewielkim obszarze, zanieczyszczeń z miast: Chorzów, Świętochłowice oraz częściowo z Katowic, jak również z terenu Rudy Śląskiej, gdzie usytuowany jest staw Marcin.
Z uwagi na bliskie sąsiedztwo zabudowań mieszkalnych „Klimzowiec” bywał czasem uciążliwym sąsiadem dla okolicznych mieszkańców. Jednak ten powstały na początku XX w. obiekt jest obecnie jedną z największych i najnowocześniejszych oczyszczalni ścieków w Polsce. Obsługuje prawie 200 000 mieszkańców w zlewni obejmującej obszar około 31,7 km2.
Zielone technologie
Dzięki zastosowanym technologiom oraz nowoczesnym urządzeniom „Klimzowiec” reprezentuje wysokie standardy techniczne w dziedzinie oczyszczania ścieków, budownictwa, automatyki i innych dziedzin inżynierskich, mających zastosowanie w oczyszczalniach ścieków. Ponadto dzięki przeprowadzonej inwestycji osiągnięto parametry zgodne z Rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska z dnia 26 lipca 2006 r. w sprawie warunków, wymaganych przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Ograniczono uciążliwości zapachowe związane ze ściekiem surowym, osadem ściekowym czy skratkami. Kwestia ograniczenia tych uciążliwości była jednym z priorytetów zakończonej modernizacji, w ramach której poddano hermetyzacji wszystkie uciążliwe zapachowo obiekty, a zanieczyszczone powietrze odprowadzane jest obecnie do pięciu biofiltrów.
W Oczyszczalni Ścieków „Klimzowiec” przyjęto system BARDENPHO – do zintegrowanego usuwania związków azotu, węgla i fosforu, pozwalający na spełnienie obowiązującego rozporządzenia.
Biorąc pod uwagę, że oczyszczalnia przyjmuje ilość ścieków równoważną dla ponad 200 000 mieszkańców, zakwalifikowana jest do grupy obiektów, odnośnie których stosowane są najsurowsze wymagania dotyczące jakości ścieków oczyszczonych. Pierwszym etapem jest oczyszczanie mechaniczne. Ścieki, dopływające do oczyszczalni ujęciem ścieków surowych, kierowane są na kraty rzadkie, gdzie zatrzymywane są zanieczyszczenia pływające o dużych gabarytach, powyżej 40 mm (gałęzie, opony itp.). Powstające skratki usuwane są do kontenera i przekazywane odbiorcy odpadów do odzysku. Następnie ścieki przepływają do budynku krat gęstych, gdzie zatrzymywane są zanieczyszczenia pływające w postaci liści, worków, papierów, itp., o wielkości powyżej 6 mm. Skratki usuwane są mechanicznie, transportowane przenośnikiem ślimakowym przez prasopłuczkę do kontenera i w etapie końcowym przekazywane odbiorcy odpadów i poddawane procesom odzysku. Kolejnym urządzeniem w ciągu mechanicznego oczyszczania ścieków są piaskowniki poziome, dwukorytowe. Ścieki przepływają przez piaskownik ze stałą prędkością, około 0,3 m/s. W takich warunkach łatwoopadalna zawiesina mineralna, czyli zanieczyszczenia wielkości piasku, opadają na dno piaskownika. Mieszanina osadzająca się na dnie komór piaskownika pompowana jest do separatorów piasku, a następnie, po odseparowaniu substancji organicznej i usunięciu wody, usuwana jest do kontenera i przekazywana odbiorcy odpadów do odzysku. Ostatnim urządzeniem na drodze oczyszczania mechanicznego są osadniki wstępne, gdzie następuje usunięcie zawiesin organicznych łatwoopadających. Przepustowość hydrauliczna części mechanicznej wynosi maksymalnie 7800 m3/h. Część biologiczna oczyszczani może przyjąć 5600 m3/h ścieków. Ich nadmiar zostanie zgromadzony w zbiornikach retencyjnych, o łącznej pojemności 2 000 m3, znajdujących się przed osadnikami wstępnymi. Po oczyszczeniu mechanicznym ścieki dopływają do pompowni ścieków, gdzie znajdują się cztery pompy wirowe o wydajności 1800 m3/h każda, do przepompowania ścieków na reaktory biologiczne. Czynnikiem czyszczącym jest osad czynny. Jest to kłaczkowata zawiesina, w której żyją setki różnych gatunków mikroorganizmów (bakterii, grzybów, pierwotniaków). W części biologicznej stwarza się bakteriom odpowiednie warunki do rozwoju poprzez: dostarczanie pożywienia (surowy ściek), tlenu (poprzez napowietrzanie ścieków) oraz utrzymanie odpowiedniej ilości bakterii w układzie. Ścieki z pompowni ścieków przepompowywane są do komory predenitryfikacji i defosfatacji, gdzie rozpoczyna się proces biologicznego usuwania fosforu. W komorze tej, w warunkach beztlenowych, rozpoczyna się proces usuwania fosforu przez bakterie. Następnie ścieki dopływają do trzech komór denitryfikacji, w których prowadzony jest jeden z etapów usuwania związków azotu. W strefie niedotlenionej (anoksycznej) odbywa się biochemiczna przemiana azotynów i azotanów do postaci tlenków azotu i postaci gazowej N2, częściowo usuwanego do atmosfery. Z komór denitryfikacji mieszanina ścieków i osadu czynnego dopływa do pięciu komór nitryfikacji, gdzie, w warunkach tlenowych (aerobowych) zachodzi proces nitryfikacji, w wyniku którego powstają azotany. W każdej z komór tlenowych znajduje się na dnie ruszt tlenowy, zbudowany z 1800 dyfuzorów. W komorach tlenowych następuje biologiczne oczyszczenie ścieków. Mieszanina oczyszczonych ścieków i osadu czynnego dopływa do sześciu osadników wtórnych, w których następuje oddzielenie osadu od ścieku oczyszczonego. Osad opada na dno osadnika, skąd zgarniacz denny spycha go do leja osadowego. Ściek oczyszczony odpływa do Rawy, osad natomiast przepływa do pompowni osadów. W wyniku procesów mechanicznego i biologicznego oczyszczania powstają osady: wstępny i nadmierny, które ulegają dalszym przeróbkom: poddawane są fermentacji metanowej, w warunkach mezofilowych, przy temperaturze 370°C, w wyniku czego powstanie biogaz. Podczas procesu fermentacji w dużym stopniu unieszkodliwiane są bakterie chorobotwórcze. Powstający w procesie fermentacji metanowej biogaz ujmowany jest ze szczytu komory fermentacyjnej poprzez ujęcie gazu. Wilgoć z biogazu usuwana jest w filtrze polipropylenowym, następnie gaz przepływa przez odsiarczalnię, w której zatrzymywane są cząsteczki siarkowodoru. Biogaz ze zbiornika trafia do stacji tłocznej, gdzie sprężany jest do 50 mbarów i tłoczony do odbiorników, tj. na agregaty kogeneracyjne lub do kotłowni. W trzech agregatach kogeneracyjnych biogaz spalany jest w silniku spalinowym, napędzającym prądnicę. Wyprodukowany prąd zużywany jest w procesie oczyszczania, co zmniejsza ilość niezbędnej do działania oczyszczalni energii elektrycznej. W trakcie pracy silnika wydziela się ciepło, wykorzystywane do ogrzewania komór fermentacyjnych oraz budynków znajdujących się na oczyszczalni.
