Chanoyu, czyli ceremonia herbaciana, to jedna z najbardziej rozpoznawalnych tradycji japońskich, pochodząca z XIV w. Niezwykle atrakcyjna wizualnie, była w swoim założeniu drogą do osiągnięcia harmonii ze światem i przyrodą. Rytuał ten wymaga odpowiedniej oprawy, dzięki której można oderwać się od codzienności i zbliżyć do natury.

[dropcap]1[/dropcap]Podniosły i uroczysty charakter ceremonii parzenia herbaty podkreśla fakt istnienia specjalnego pomieszczenia, zaprojektowanego wyłącznie do tego celu. Pawilon herbaciany charakteryzować musi odpowiednie wyposażenie: oświetlenie, parawany, kwietne dekoracje nawiązujące do natury, a także otoczenie:  ogrody, w których ceremonia herbaciana rozpoczyna się powitaniem gości i spacerem.

[dropcap]2[/dropcap]Podczas ceremonii stosuje się sproszkowaną zieloną herbatę (matcha). Wytwarzana jest ona w procesie mielenia wysokogatunkowej herbaty (tencha), pochodzącej ze specjalnych plantacji, na których krzewy tej odmiany są celowo osłaniane przed słońcem, by spowolnić ich wzrost. Matcha, ze względu na swój wyrazisty kolor i smak, używana jest w Japonii również do celów kulinarnych, głównie do wypieków.

[dropcap]3[/dropcap]Ceremonię prowadzi mistrz herbaty – chajin, czyli dosłownie człowiek herbaty, lecz równie ważny jest gość honorowy (shokyaku) – autorytet, który pomaga mistrzowi prowadzić konwersację oraz własnym przykładem wskazuje gościom, w jaki sposób należy się zachować podczas rytuału. Autorem kultywowanej do dziś tradycji parzenia herbaty oraz jednym z najwybitniejszych jej mistrzów był żyjący w XVI wieku Sen no Rikyū.

[dropcap]4[/dropcap]Wszyscy uczestnicy rytuału, który może trwać do czterech godzin, są sobie równi, co symbolizuje pokłon wykonywany przez gości ceremonii jeszcze przed jej rozpoczęciem. Wymusza go nieduży otwór, zwany nijiri-guchi, przez który wchodzi się do pawilonu herbacianego. W dawnych czasach samuraje i urzędnicy zobowiązani byli przed wejściem do pawilonu pozostawić oznaki swojego statusu (np. miecze), by tym podkreślić demokratyczny charakter ceremonii.

[dropcap]5[/dropcap]Ceremonia parzenia herbaty składa się z trzech części. Na wstępie okna zasłonięte zostają bambusowymi parawanami, powodując półmrok w pawilonie, następnie serwowany jest skromny poczęstunek oraz słodycze, po czym goście mogą  odbyć spacer po ogrodzie. W czasie ostatniej części, zwanej nochiseki, wnoszone są akcesoria do parzenia herbaty oraz następuje przygotowanie napoju przez mistrza ceremonii. Gospodarz prowadzi rytuał w całkowitej ciszy, podczas gdy goście koncentrują się na jego oszczędnych i celowych ruchach.

[dropcap]6[/dropcap]Akcesoria niezbędne w ceremonii herbaty to mata o powierzchni 9 m2, na której klęczy mistrz podczas rytuału, jedwabna ściereczka, którą wyciera on czarki do herbaty, bambusowa szpatułka do nabierania herbaty oraz chochelka z tego samego materiału do nabierania wody. Równie ważny jest żeliwny czajniczek (cha-gama), który znajduje się nad paleniskiem, oraz proste czarki, z których spożywa się napój.

[dropcap]7[/dropcap]Parzenie herbaty odbywa się osobno dla każdego z gości. Po przetarciu utensyliów herbacianych  i zagotowaniu wody gospodarz wsypuje 3 łyżki matcha do czarki, którą zalewa ciepłą wodą. Następnie za pomocą bambusowego pędzelka (chasen) miesza herbatę do momentu, aż pojawi się piana – tzw.  jaspisowy mus – oraz podaje gościowi, który po wypiciu napoju oddaje czarkę mistrzowi. Każdorazowo czarki płukane są przez mistrza w naczyniu z zimną wodą, zwanym mizuashi.